The sun also rises.

De zon komt rond vijf uur in de morgen op en gaat ’s avonds rond zes uur in de avond onder. Het is twee keer dezelfde ervaring, de kleuren schakeren hetzelfde. Het zwart wordt grijs en schakeert dan in duizendvoud blauw en groen en in de avond andersom. Elke dag iets anders. Sterren verbleken en lucht wordt blauw en weerom andersom. Vogels zingen alleen bij zonsopgang en zonsondergang. Een eigenwijze vogel daargelaten, is het in het aanschijn van de hete zon heel stil. Bewolkte dagen zijn interessant. Eb en vloed wisselen elkaar als golven vier keer per dag af. Gedurende het jaar stroomt in de ochtend water rap de lagune binnen of uit, aan het eind van de ochtend weer uit of in. In het avondlicht stroomt water de lagune uit of in. Ik kan uren naar de beweging van dat water kijken. De tijd dat het water stilstaat is kort en daarmee bijzonder. De dolfijnen duiken met eb mee de lagune binnen, achter de vissen aan. Ze worden hier golvinhas genoemd.

One generation passeth away, and another generation cometh: but the earth abideth for ever. The sun also ariseth, and the sun goeth down, and hasteth to his place where he arose.

De maan schijnt in de nacht zacht wit met blauwe adertjes in een donkere lucht. De zon schijnt overdag helderwit in een blauwe lucht. Zoals Butchō dicht:

Nooit ofte nimmer
verandert aan de hemel
het maansilhouet,
dat duizend gezichten toont
door de wolken slierten.

Dat ik sterren kan zien in de nacht komt omdat het licht van de zon dan weg is, valt me te binnen. De zon overheerste het zwakkere schijnsel van de sterren die groter zijn dan de zon. In de tuin is het donker genoeg zodat ik de Melkweg kan zien. Ik weet niet waar het idee vandaan komt dat de zon geel is. Ik kan ook niet in de zon kijken. Is witter dan wit een verschijnsel van het onbereikbare? Ook de maan is mij net iets te heftig. 

Alice Guy-Blaché maakt tussen achtienzesennegentig en negentientwintig zevenhonderd films en al vroeg met synchroon geluid. Ze is baanbrekend voor de kunst van het maken van films. Nadat ze door alles wat mannelijk is, tegengewerkt is, gaat haar studio failliet en gaat ze terug naar Frankrijk, waar niemand meer geïnteresseerd is in haar talent. Ze schrijft kinderboeken om haar kinderen op te laten groeien. Haar films worden onder de naam van een man zoals een assistent uitgegeven. Op haar drieëntachtigste keert ze naar America terug om haar erfenis te salveren. Het lukt haar niet, het meeste is weg. Pas recent komt er weer aandacht voor haar werk en worden er films teruggevonden. Jodie Foster spreekt een prachtige documentaire over deze reuzin in. Ze sterft blijmoedig en zonder wrok.

De tuinman plant planten die hier horen,
onbezorgd in de tuin.
De tuinman plant planten die hier niet horen,
verzorgd in potten en vazen.
Wanneer ik de taal oprek, vallen er gaten.