Hans Keller is ons ontgaan. Vastlegger van de trage tijd die door zijn vingers is geleden. Pratende portretten van mensen die wat te zeggen hebben. Talking heads. Jorens Ivens, Simon Vestdijk, Remco Campert. De eeuwig inzoomende close-up, blow-up. In de publieke ruimte staat keurig gemeld wat hij zoal maakte. De werken zelf zijn ontoegankelijk, onvindbaar. Mooi.
Onze Cashew-boom draagt vrucht. Dat gaat als volgt. De noot is al volwassen en de vrucht groeit daaronder. Eerst is het een klein groen ballonnetje. Onzichtbaar voor spiedende blikken. De ballon blaast in korte tijd op en wordt geel. De boom lijkt wel een volière, de vrucht is al opgegeten voordat hij de grond raakt. De noot ligt naakt op de hete aarde.
De zon komt op, de wereld krijgt zijn kleur. Lezend in de gedichten van Matsuo Bashō, denk ik aan wat Lonchempa schreef: Vorm is boodschap en inhoud, vorm. Voor het eerst zie ik het ook. Wij westersen zijn verzot op inhoud. Wij zijn niet in staat een boodschap te horen, te zien, te voelen. Het is vorm van zijn vele kleine koans die op andere gedachten brengen, andere verbanden helpen leggen, andere beelden helpen zien. De inhoud is als een Cashew-vrucht bij de noot, overbodig en lekker. Ragfijn, efemeer, de klodder wit in een schilderij van Rembrandt. Wij dwazen vertalen de inhoud. We voegen woorden toe: “omdat” en “dus.” Zei Basho dat? Het staat er niet in het Japans, dat ik al moeizaam kan lezen.
Matsuo Bashō wijst een weg, zoals al zijn voorgangers en de dichters die na hem komen. Zijn vorm valt samen met zijn inhoud. Hij geeft antwoord op een vraag zoals hoe weet de Cashew-boom dat ie Cashew-boom kan zijn, wanneer besloot hij dat en hoe vindt hij zijn vorm? “Dat is nu wel duidelijk,” zegt de Cashew-boom. “Plof.”
En dan nog geldt een waarschuwing. Wij hebben weer bedacht dat vorm gaat over ritme, rijm en regelmaat. Die zien alleen wij bij Matsuo Bashō. We vertalen zijn inhoud. We herhalen zijn schema’s. Wij verklaren. Alleen voor wie goed oplet, is er hier en daar in die ver-talingen wat vorm die niet vernietigd kan worden. Daarna overal. Lees maar wat er staat. Er staat niet wat er staat. En toch, en toch,… hij heeft inhoud laten opgaan in vorm en vorm gegoten in inhoud, wie kan dat?
Dag Hans, het ga je goed. Wij kennen elkaar al eeuwen. We hebben elkaar nooit ontmoet. Het waren andere tijden. De Ironie heeft gewild dat je naam samenvalt met een Duits componist die wel te vinden is en zo helpt jou onvindbaar te maken. Mooi. Dat velen onze namen mogen dragen, zodat we onvindbaar blijven.
“Hans Keller is on facebook. Join facebook to connect Hans Keller and others you may know”
“View Hans Keller’s profile on linkedin, the world’s largest professional community”
Er valt wat voor te zeggen:
onzegbaar valt uit te spreken
mits men stil zwijgend
van woorden verwijderd
tekst schrijft zichzelf wel
daar zijn wij niet bij nodig.
Mooi.